Ολοκληρώθηκε η ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου των 103 τροπολογιών του Κανονισμού
για το Eυρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
Με πόρους συνολικού ύψους 17,5 δις το ταμείο αυτό θα αποτελέσει τον βασικό πυλώνα χρηματοδότησης του μετασχηματισμού των τοπικών οικονομιών στις περιφέρειες με υψηλή ένταση άνθρακα σε όλη την Ευρώπη, προεξαρχόντων προφανώς των λιγνιτικών περιφερειών.
Ένα από τα κομβικά ζητήματα αυτού του φακέλου είναι και ο άδικος τρόπος με τον οποίο κατανέμονται οι πόροι ανάμεσα στα κράτη μέλη σύμφωνα με την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σαν αποτέλεσμα, σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Ισπανία κλπ που έχουν δεσμευθεί σε εμπροσθοβαρή προγράμματα απολιγνιτοποίησης αναλογούν πολύ λιγότερα χρήματα σε σύγκριση με άλλες λιγνιτοπαραγωγές χώρες όπως η Πολωνία, η Γερμανία, η Ρουμανία, η Τσεχία και η Βουλγαρία, οι οποίες είτε δεν έχουν δεσμευτεί καθόλου για απεξάρτηση από τα πιο ρυπογόνα καύσιμα στον πλανήτη, είτε, έχουν αναλάβει οπισθοβαρείς δεσμεύσεις απεξάρτησης, όπως στην περίπτωση της Γερμανίας για το 2038.
Το θέμα είχε απασχολήσει τους ευρωβουλευτές κατά την προετοιμασία του φακέλου στις Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και είχαν καταθέσει διάφορες τροπολογίες στα κριτήρια κατανομής των πόρων του Ταμείου. Ποσοτική ανάλυση των τροπολογιών από το Green Tank τον περασμένο Ιούλιο είχε αναδείξει ότι αυτή η μεγάλη αδικία μπορεί να διορθωθεί με προσθήκη δύο νέων κριτηρίων κατανομής και συγκεκριμένα της ταχύτητας μετάβασης μακριά από τον λιθάνθρακα και τον λιγνίτη για την οποία δεσμεύονται τα κράτη μέλη στα Εθνικά τους Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), και του μεγέθους της πρόκλησης της μετάβασης στις λιγνιτικές περιοχές της Ευρώπης, όπως αυτό μπορεί να περιγραφεί από την ανεργία στις λιγνιτικές περιοχές.
Ένα από τα κομβικά ζητήματα αυτού του φακέλου είναι και ο άδικος τρόπος με τον οποίο κατανέμονται οι πόροι ανάμεσα στα κράτη μέλη σύμφωνα με την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σαν αποτέλεσμα, σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Ισπανία κλπ που έχουν δεσμευθεί σε εμπροσθοβαρή προγράμματα απολιγνιτοποίησης αναλογούν πολύ λιγότερα χρήματα σε σύγκριση με άλλες λιγνιτοπαραγωγές χώρες όπως η Πολωνία, η Γερμανία, η Ρουμανία, η Τσεχία και η Βουλγαρία, οι οποίες είτε δεν έχουν δεσμευτεί καθόλου για απεξάρτηση από τα πιο ρυπογόνα καύσιμα στον πλανήτη, είτε, έχουν αναλάβει οπισθοβαρείς δεσμεύσεις απεξάρτησης, όπως στην περίπτωση της Γερμανίας για το 2038.
Το θέμα είχε απασχολήσει τους ευρωβουλευτές κατά την προετοιμασία του φακέλου στις Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και είχαν καταθέσει διάφορες τροπολογίες στα κριτήρια κατανομής των πόρων του Ταμείου. Ποσοτική ανάλυση των τροπολογιών από το Green Tank τον περασμένο Ιούλιο είχε αναδείξει ότι αυτή η μεγάλη αδικία μπορεί να διορθωθεί με προσθήκη δύο νέων κριτηρίων κατανομής και συγκεκριμένα της ταχύτητας μετάβασης μακριά από τον λιθάνθρακα και τον λιγνίτη για την οποία δεσμεύονται τα κράτη μέλη στα Εθνικά τους Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), και του μεγέθους της πρόκλησης της μετάβασης στις λιγνιτικές περιοχές της Ευρώπης, όπως αυτό μπορεί να περιγραφεί από την ανεργία στις λιγνιτικές περιοχές.
Η εφαρμογή αυτών των κριτηρίων μπορεί συνδυαστικά να αυξήσει τους πόρους που θα λάβει η Ελλάδα από το ταμείο κατά 75% περίπου, ενώ ανάλογες ή και μεγαλύτερες ποσοστιαίες αυξήσεις εκτιμώνται και για άλλες οικονομικά αδύναμες χώρες με δεσμεύσεις για απολιγνιτοποίηση πριν το 2030.
Προς αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση κινήθηκαν οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Πέτρος Κόκκαλης και Δημήτρης Παπαδημούλης, οι οποίοι ανέλαβαν την πρωτοβουλία και κατέθεσαν εκ μέρους της πολιτικής ομάδας της αριστεράς (GUE) σχετικές τροπολογίες για ψήφιση στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, αλλά και οι δήμαρχοι των πέντε λιγνιτικών δήμων της χώρας που απέστειλαν σχετική επιστολή στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Κι ενώ οι τροπολογίες αυτές δυστυχώς καταψηφίστηκαν από την Ολομέλεια, κατόρθωσαν ωστόσο να συγκεντρώσουν την πλειοψηφία των ψήφων των Ελλήνων ευρωβουλευτών.
Προς αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση κινήθηκαν οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Πέτρος Κόκκαλης και Δημήτρης Παπαδημούλης, οι οποίοι ανέλαβαν την πρωτοβουλία και κατέθεσαν εκ μέρους της πολιτικής ομάδας της αριστεράς (GUE) σχετικές τροπολογίες για ψήφιση στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, αλλά και οι δήμαρχοι των πέντε λιγνιτικών δήμων της χώρας που απέστειλαν σχετική επιστολή στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Κι ενώ οι τροπολογίες αυτές δυστυχώς καταψηφίστηκαν από την Ολομέλεια, κατόρθωσαν ωστόσο να συγκεντρώσουν την πλειοψηφία των ψήφων των Ελλήνων ευρωβουλευτών.
Είναι αξιοσημείωτο ότι εκτός από ολόκληρη την ευρωκοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ (και το σύνολο σχεδόν της πολιτικής ομάδας της αριστεράς GUE) σύσσωμη η οκταμελής ευρωκοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας υπερψήφισε τις συγκεκριμένες τροπολογίες διαφοροποιώντας μάλιστα τη θέση της από την υπόλοιπη πολιτική ομάδα του Λαϊκού Κόμματος (EPP), ενώ το ίδιο έπραξε και ο ευρωβουλευτής του ΚΙΝΑΛ Ν. Ανδρουλάκης.
Οι υπόλοιποι ευρωβουλευτές είτε καταψήφισαν (Ε. Καϊλή, ΚΙΝΑΛ, και Ι. Λαγός και Α. Κωνσταντίνου, Χρυσή Αυγή είτε απείχαν (Κ. Παπαδάκης και Λ. Νικολάου-Αλαβάνος, ΚΚΕ, Μ. Φράγκος, Ελληνική Λύση).
Οι Έλληνες ευρωβουλευτές στην πλειοψηφία τους απέδειξαν ότι μπορούν να ξεπεράσουν μικροκομματικές αγκυλώσεις και να ενώσουν τις δυνάμεις τους γύρω από ένα δίκαιο αίτημα, όπως άλλωστε το είχαν πράξει και το 2017 όταν η Ελλάδα διεκδικούσε πρόσβαση στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας για το χρηματιστήριο ρύπων.
Παρά την αρνητική εξέλιξη της καταψήφισης των τροπολογιών Κόκκαλη-Παπαδημούλη η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να διεκδικήσει, σε συνεργασία με άλλα κράτη μέλη, το δίκαιο αίτημα της αλλαγής των κριτηρίων κατανομής των πόρων, στο πλαίσιο των τριμερών διαπραγματεύσεων Συμβουλίου Υπουργών, Ευρωκοινοβουλίου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής οι οποίες αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα.
Σε αυτή την προσπάθεια δεν περισσεύει κανείς καθώς η αλλαγή πλεύσης στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας είναι μια δύσκολη και ακριβή υπόθεση και θα απαιτήσει το μέγιστο των πόρων που μπορούν να συγκεντρωθούν.
Επειδή όμως η μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών δεν απαιτεί μόνο πόρους αλλά και σχέδιο, την ίδια σύμπνοια που επέδειξαν οι έλληνες ευρωβουλευτές, πρέπει να υιοθετήσουν τα πολιτικά κόμματα και όλοι οι φορείς στην κομβική προσπάθεια της κατάστρωσης των εδαφικών σχεδίων μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών. Όπως έχει ήδη επισημάνει σε έκθεσή του το Green Tank η διακομματική συναίνεση και o συμμετοχικός σχεδιασμός είναι απαραίτητα στοιχεία για την επιτυχία του εγχειρήματος. Η κριτική στα σχέδια, που θα ολοκληρωθούν μέσα στους επόμενους μήνες, πρέπει να είναι καλοπροαίρετη και δημιουργική εστιάζοντας σε λύσεις, ενώ από τη μεριά της η κυβέρνηση πρέπει να δώσει όλα τα δυνατά περιθώρια για ουσιαστική διαβούλευση με όλους και ειδικά την τοπική κοινωνία, και κυρίως να ακούσει προσεκτικά τις προτάσεις που θα κατατεθούν.
Οι Έλληνες ευρωβουλευτές στην πλειοψηφία τους απέδειξαν ότι μπορούν να ξεπεράσουν μικροκομματικές αγκυλώσεις και να ενώσουν τις δυνάμεις τους γύρω από ένα δίκαιο αίτημα, όπως άλλωστε το είχαν πράξει και το 2017 όταν η Ελλάδα διεκδικούσε πρόσβαση στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας για το χρηματιστήριο ρύπων.
Παρά την αρνητική εξέλιξη της καταψήφισης των τροπολογιών Κόκκαλη-Παπαδημούλη η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να διεκδικήσει, σε συνεργασία με άλλα κράτη μέλη, το δίκαιο αίτημα της αλλαγής των κριτηρίων κατανομής των πόρων, στο πλαίσιο των τριμερών διαπραγματεύσεων Συμβουλίου Υπουργών, Ευρωκοινοβουλίου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής οι οποίες αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα.
Σε αυτή την προσπάθεια δεν περισσεύει κανείς καθώς η αλλαγή πλεύσης στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας είναι μια δύσκολη και ακριβή υπόθεση και θα απαιτήσει το μέγιστο των πόρων που μπορούν να συγκεντρωθούν.
Επειδή όμως η μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών δεν απαιτεί μόνο πόρους αλλά και σχέδιο, την ίδια σύμπνοια που επέδειξαν οι έλληνες ευρωβουλευτές, πρέπει να υιοθετήσουν τα πολιτικά κόμματα και όλοι οι φορείς στην κομβική προσπάθεια της κατάστρωσης των εδαφικών σχεδίων μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών. Όπως έχει ήδη επισημάνει σε έκθεσή του το Green Tank η διακομματική συναίνεση και o συμμετοχικός σχεδιασμός είναι απαραίτητα στοιχεία για την επιτυχία του εγχειρήματος. Η κριτική στα σχέδια, που θα ολοκληρωθούν μέσα στους επόμενους μήνες, πρέπει να είναι καλοπροαίρετη και δημιουργική εστιάζοντας σε λύσεις, ενώ από τη μεριά της η κυβέρνηση πρέπει να δώσει όλα τα δυνατά περιθώρια για ουσιαστική διαβούλευση με όλους και ειδικά την τοπική κοινωνία, και κυρίως να ακούσει προσεκτικά τις προτάσεις που θα κατατεθούν.
Πηγή: thegreentank
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου